Tôi quan sát rất nhiều lần các suất bơi tự do ở hồ bơi và phát hiện rằng: rất ít người thực hiện tốt động tác đạp tường. Và có lẽ, cũng rất ít người xem trọng động tác đạp tường.
Động tác đạp tường, thuật ngữ chuyên môn là “push-off”, là một động tác tưởng chừng đơn giản và ít có ý nghĩa nhưng thực chất lại là một “vũ khí lợi hại” của VĐV bơi cấp cao. Ở đây, chúng ta khoan bàn tới động tác quay vòng – một kỹ thuật có gắn liền với động tác đạp tường – mà chỉ nói riêng về động tác đạp tường mà thôi.
Ít ai biết rằng tốc độ bơi không thể sánh với tốc độ khi đạp tường! Động tác đạp tường tạo ra tốc độ cao thứ 2 trong bất kỳ phần nào của cuộc thi bơi (~ 3 m/s). Tốc độ cực đại cao nhất của cuộc thi bơi là tốc độ khi nhảy rời khỏi bục (~ 6 m/s).
Và cũng ít người chú ý rằng một động tác đạp tường tốt có thể giúp bạn bơi ít tay hơn và tốn ít thời gian hơn khi bơi từ đầu hồ này sang đầu hồ kia. Một động tác đạp tường bình thường của dân chuyên nghiệp thường giúp họ trồi lên mặt nước ở vạch 10m hoặc thậm chí ở vạch 15m, vì vậy họ chỉ bơi thực sự là 35m hoặc 40m trong cự ly 50m. Ở những cự ly càng dài, sự lợi hại của động tác đạp tường càng tăng cao cùng với sự tăng lên của số lần quay vòng của cự ly. Nhiều VĐV giành chiến thắng ở các cự ly dài nhờ đạp tường, mặc dù tốc độ trên đường bơi của họ chỉ tương đương với VĐV khác!
Động tác đạp tường trong bơi lội là sự kết hợp nhuần nhuyễn của 2 kỹ thuật riêng biệt: kỹ thuật đạp tường (push-off) và kỹ thuật trồi lên mặt nước để vào động tác bơi (breakout).
Về đạp tường (push-off): bạn cần lưu ý 2 điểm quan trọng nhất: độ sâu cách mặt nước và tư thế thuôn dòng khi lướt nước.
- Trong bơi lội, sự di chuyển của VĐV sẽ gây ra sự xáo động ở mặt nước và hình thành nên lực cản sóng. Barry Bixler, một kỹ sư/nhà vật lý nghiên cứu động lực học chất lỏng, đã phát hiện rằng mức xáo động ở độ sâu 0,6 mét dưới bề mặt nước giảm từ 5 đến 7% so với ở mức 0,2 mét dưới bề mặt, do đó một động tác đạp tường có độ sâu 0.6 mét dưới mặt nước hiệu quả hơn 20% so với động tác đạp tường có độ sâu 0.2 mét dưới mặt nước. Vì vậy, các bạn hãy đạp tường ở dưới mặt nước, không phải trên mặt nước.
- Một tư thế thuôn dòng tốt sẽ làm giảm lực cản và tối đa hóa tốc độ nhận được từ cú đạp chân mạnh mẽ ra khỏi tường. Như đã nói ở trên, đây sẽ là tốc độ nhanh nhất mà bạn đạt được trong suốt chiều dài của bể bơi (trừ khi nhảy chúi), vì vậy tốt nhất bạn nên cố gắng duy trì tốc độ đó càng lâu càng tốt trước khi tốc độ giảm để bắt đầu bơi. Để duy trì tốt tốc độ khi đạp tường, câu thần chú sẽ là "thuôn dòng, thuôn dòng, thuôn dòng" (streamline, streamline, streamline). Đó là lời khuyên của cựu VĐV bơi lội Olympic John Moffett. Chỉ cần bạn hơi ngẩng đầu lên một chút trong lúc đang lướt ra khi đạp tường thì tốc độ lướt của bạn sẽ bị khựng lại ĐỘT NGỘT do tư thế mất sự thẳng hàng.
- Sau khi đã vào động tác đập chân, người bơi kéo 1 tay từ trước ra sau ngay từ khi còn chìm dưới nước để trồi lên mặt nước trong tư thế “tay trước tay sau”
- Không thở trong động tác tay đầu tiên để không bị “khựng” tốc độ
- Chỉ đặt được một bàn chân lên tường nên lực đạp yếu
- Đạp quá gần mặt nước để trồi lên ngay, không có động tác lướt
- Đạp quá sâu nên phải trồi lên mặt nước gần như “dựng đứng” gây cản nước nhiều
- Nâng đầu quá sớm khi đang lướt thuôn dòng ra khỏi tường nên tốc độ lướt đột ngột bị khựng lại
- Không nắm được kỹ thuật breakout nên không “bắt” được tốc độ khi trồi lên mặt nước
- Cảm giác độ sâu khi đạp tường (độ sâu bao nhiêu thì vừa)
- Cảm giác được tính thuôn dòng khi lướt (cơ thể thẳng ngang, “nhọn nhất” từ trên xuống dưới)
- Cảm giác được tốc độ khi lướt (biết được khi nào tốc độ giảm để bắt đầu thực hiện động tác đập chân để “giữ tốc độ”)
- Cảm giác được độ sâu cách mặt nước để thực hiện động tác quạt tay đầu tiên trồi lên mặt nước
